Armañongo Parke Naturala

Bizkaiko mendebaldeko muturrean (Kantabriako mugan) dago Ranero edo Armañongo Parke Naturala, Enkarterriko mendigune adierazgarrienetakoa. Karrantza eta Aguera ibaien haitzarteen artean hedatzen da, mendiz eta mendixkaz osatutako 2.996 hektareako landa-ingurune zabalean. Armañon tontorra (854 m) da mendigunearen punturik altuena, baina honako mendi hauek ere nabarmendu daitezke: Pico del Carlista (Ranero, 737 m), Surbias (638 m) eta Jorrios (837 m).

Sailkapena:

Natur Parkeak

Udalerriak:

Bizkaia: Karrantza Harana/Valle De Carranza, Trucios-Turtzioz.

Informazioa:

Enkartur
Tel. 946 800 226
Fax. 946 801 356
Email: infor@enkartur.net

Karrantza Haraneko Turismo Bulegoa
Tel. 946 806 857
Fax. 946 806 520

Servicios:

Informa de la existencia de una ruta-circuito para hacer gimnasia o deporte

Datos de interés:

Sai zuriaren bizilekua. Armañon parke naturala. Euskadiko kobarik ederrenetakoa du.

Leku gutxitan agertzen da natura Armañongo Parke Naturalean bezain distiratsu. Bere tontor eta basoen artean, bide ugari eta berrehun haitzulo baino gehiago hedatzen dira.

Armañon Enkarterriko bitxi naturaletako bat da. Parkea Karrantza eta Turtzioz udalerrien artean hedatzen da, eta aberastasun ekologiko handiko paisaia karstikoak ditu ezaugarri. Harrizko mendigune horiei esker, Armañonek mikroklima paregabea du, eta, horri esker, artadi eta pagadi mediterraneoak hazi dira Kantauriko litoraletik oso kilometro gutxira.

Landa-eremu hain landatar horretan, Parke ingurua bisitatzean erraz ezagutzeko moduko bertako abere-arraza batzuek irauten dute: aurpegi horaileko ardi karrantzarra eta aurpegi beltzekoa, Enkarterrietako txakur bilaua edo behi montxina horietako batzuk baino ez dira.

Parkea naturaren gorazarrea da, baso hostotsuekin eta leize, dolina, torka eta kobazuloen labirinto amaigabearekin. Bere zorupeak 200 haitzulo baino gehiago ezkutatzen ditu, asko espeleologoentzat bakarrik irekiak, bere hedadura handiagatik, Torca del Carlista, esate baterako. Ezagunena, ordea, Pozalaguako haitzuloa da, 2013an Repsol Gidako Txokorik Onena aukeratua.

Pozalaguak ikuskizun paregabea eskaintzen du: munduko estalaktita eszentrikoen kontzentraziorik handiena. Lodiera milimetrikoko formazio horiek grabitatearen legeei desafio egiten dietela dirudi, eta nahierara gurutzatzen dira mosaiko ikusgarri bat eratzeko.

Zutabe-formazioen eta koladen artean egiten da bisita, Versailles aretora iritsi arte, estalaktita eszentrikoen kontzentrazio handiena duen aretoa. Ibilbideak begiratoki bateraino jarraitzen du, zorupeko txoko honen handitasuna bere distira osoan ikusteko aukera ematen duena.

Armañongo Parke Naturaleko Interpretazio Zentroan, Pozalaguako haitzuloaren inguruan, informazio gehiago eskuratu ahal izango duzu Parke Naturalari eta ondoko Ordunte mendialdeari buruz, Armañon bezalaxe Natura 2000 Sarekoa.

Helbidea: Ranero, Karrantza (Bizkaia)
Telefonoa: +34 946 560 079
E-maila: armanon.parke.naturala@bizkaia.eus

Gozatu parke naturalaz

Gunea ezagutzeko planak eta jarduerak

Hona hemen hainbat ideia gu ezagutzera etortzeko.

Xendazaletasuna Parkea oinez ezagutzen.

Murgildu zaitez bertako basoetako landaretza oparoan, eta arnastu ezazu mendiko aire garbia, eta utzi faunaren eta floraren aniztasunak lilura zaitzan. Tontor garaienetatik bazter ezkutuenetara, begiratoki panoramiko batera edo hegazti harrapariak hegan ikusteko aukera.

Armañongo Parke Naturalak, bere edertasun natural ikusgarriaz gain, harrituko zaituen aberastasun kultural eta historikoa ere badu. Ezagutu antzinako baserriak, ehun urteko baselizak eta euskal landa-bizitzaren aztarnak, bidezidorrak arakatzen dituzun bitartean.

Bai naturan ihesaldi lasaia, edo bai aire zabaleko abentura zirraragarria bilatzen baduzu, Armañongo Parke Naturala beso zabalik duzu zain, Euskadiren bihotzean, mendi-ibilien esperientzia ahaztezina eskaintzeko. Parkeko ibilbide-sarearen barruan, hiru aukera hauek proposatu nahi dizkizugu:

PR-Bi 121. Sopeñako artadia: Ibilbidea El Suceso landagune bitxian hasi eta amaitzen da. Bertan, El Sucesoko Andra Mariren monumentua, eliza, zezen-plaza bat eta aisialdirako gune zabal bat daude.
Gure pausoak Armañonera zuzenduko ditugu. Lamako trikuharriaren parean, gailurraren azpian, ezkerretara hartu eta jaisten hasiko gara, zabaltzen doan artadi korapilatsua zeharkatuz, irekitzen doana larre bihurtu arte. Itzulerako bidea ia maldarik gabe egiten da, koniferoen eta haritz amerikarren gerizpean.
Track-a: https://www.wikiloc.com/hiking-trails/armanon-pr-bi-121-sopenako-artadia-encinar-de-sopena-121236927
Parketxearen kanpoaldeko ibilbidea: Ibilbide zirkular honek formazio karstikoak, Ordunteko mendi ikaragarriak eta Karrantza haranaren ikuspegi bikainak ikusteko aukera ematen digu. Ibilbidearen zati handi bat Dolomitas del Norte lantegiaren instalazio zaharren inguruan egiten da. Garai batean, egungo Parketxearen lekuan, Pozalaguako harrobi zaharrean dolomia atera ondoren, birrindu eta aireko tranbia-sistema baten bidez garraiatzen zen Ambasaguas auzoko lantegiraino. Mineral hau material erregogor bat egiteko erabiltzen zen, eta, ondoren, Bizkaiko Labe Garaietara eramaten zen.
Track-a: https://www.wikiloc.com/walking-trails/armanon-parketxearen-kanpoaldeko-ibilbidea-ruta-por-el-exterior-del-parketxea-121236647
PR-Bi 120. 'Los Jorrios' Ibilbidea: Mendiko ibilbide zirkularra da, Turtziozko hirigunetik abiatzen da, eta Armañongo Parke Naturaleko bi tontor enblematikoenetarikotara hurbiltzen gaitu: Jorrios eta Armañon. 13 km pasatxoko ibilbide honetan zehar, artzain eta kontrabandisten antzinako bideetatik ibiliko gara, artadia eta leku magikoak zeharkatuko ditugu, Jorrioen karst-a adibidez, eta jauregiak, dorretxeak, errota zaharrak... ikusiko ditugu.
Track-a: https://www.wikiloc.com/hiking-trails/armanon-pr-bi-120-senda-de-los-jorrios-ibilbidea-121236343

Espeleologia familian Zentzumen guztiak piztuko dizkizun esperientzia.

Armañongo Parke Naturalean, Pozalaguako haitzuloa naturaren mirari bat da. Munduko estalaktita eszentrikoen kontzentrazio handiena du, grabitateari desafio eginez hazten diren formazioak, mosaiko liluragarri bat osatzen dutenak. 2013an Repsol Gidako Txoko Onena izendatu zuten.

Estalaktiten eta mota guztietako formazioen ugaritasunak leku hipnotiko bihurtzen du Pozalagua, lurpeko katedral oso bat. Hirurogei urte baino gehiago igaro dira aurkitu zutenetik, eta kobazuloak liluratu egiten ditu berriro bertan sartzen direnak.

Lurpeko multzoa ikusgarria da. Bisita zutabe, kolada eta aintzira lehortu baten artean igarotzen da, eta horien gainean milaka estalaktita eszentriko sortzen dira gorabeheratsu, koralezko arrezife amaigabe bat osatzen dutela diruditenak, baso bat lurraren erraietan. Ibilbidea behatoki batean amaitzen da, eta bertatik, zorupeko txoko honen handitasuna eta edertasuna ikus daitezke, bere distira osoan. Barruko tenperatura 13º ingurukoa izaten da urte osoan; beraz, arropa egokia eramatea komeni da.

Haitzuloaren aurrean, Pozalaguako anfiteatroa dago, antzinako dolomia-harrobian zizelkatuta, eta 2.000 lagunentzako lekua du. Kontzertuen, operen eta antzerki-emanaldien ohiko agertokia da, dituen eskala eta akustika perfektuari esker.

Aukeratu zure bisita

Bisita turistikoak: Lurraren errai ikusgarrienetara bidaiatuko duzu, estalaktita, estalagmita eta koladen lurpeko mundu oso bat aurkituz. Bidaia ahaztezina!
Pozalagua Flashback: Sentitu mundu berri bat aurkitzeko emozioa! Pozalaguako kobazuloa bisitatzea proposatu nahi dizugu, inoiz egin ez duzun bezala. Ilunpetan sartuko zara, kopeta-argiarekin, aurkitzaileek egin zuten bezala. Igandeetan, 11:30ean.

Industria-ondarea: Dolomitas museoa Iraganerako bidaia.

Garai batean Karrantza Haraneko birika ekonomiko eta soziala izandakoaren aztarna aurkituko dute bisitariek: Dolomitas Antzinako Lantegia Museoa, parke naturaletik 10 kilometro eskasera.

Armañongo Parke Natural ikaragarriari protagonismo osoa emateko ahaztu ordez, berreskuratu egin nahi izan da industria-ondare hau, tradizionalki meatze-eremua izan denaren historia ulertzeko.

XX. mendeko euskal industriaren urte gorenetan, Karrantzako Ambasaguas auzoa gune neuralgikoa zen, Peña Ranero dolomia aztarnategia ustiatzen zuen fabrikari esker.

Museoa Dolomitas fabrikako minerala deskargatzen zen estazio zaharrean dago. 1956an, Donosa harrobia ustiatzen hasi ziren, minerala erauzten zuten eta, aireko tranbia baten bidez, harrobitik lantegiko instalazioetara eramaten zuten. Aireko tranbia hau Bizkaiko azkena izan zen, eta 1976ra arte funtzionatu zuen, harrobia itxi zen arte. Harrobiaren ustiapen lanetako batean aurkitu ziren Pozalaguako Koba ikaragarriak.

Dolomitas Museoak denboran atzera egiteko aukera ematen digu, fabrika Bizkaiko industriarentzat oso garrantzitsua zen unera arte, eta baita industria-ondarea beste era batera ezagutzeko ere.