Izkiko Parke Naturala

Izki haran garaia (9.081 ha) Arabako ekialdean dago, itsas mailatik 700-800 bat metrora. Iparraldean, Gasteizko mendiekin egiten du muga eta, hegoaldean, berriz, Kantabriako mendizerrarekin. Naturguneak erliebe leuna du eta hareazko lurzorua. Kareharrizko mendiek inguratzen dute gehienbat, eta gailurrik garaiena Kapildui (1.177 m) mendia da, baina badira nabarmentzeko moduko beste tontor batzuk ere: San Kristobal, Belabia, Muela eta Mantxibio.

Sailkapena:

Natur Parkeak

Udalerriak:

Araba: Bernedo, Kanpezu, Arraia-Maeztu.

Informazioa:

Parketxea
Telefonoa: 945 410 502
Emaila: parqueizki@parques.alava.net

Servicios:

Informa de la existencia de una ruta-circuito para hacer gimnasia o deporte

Datos de interés:

Basoak, ibaiak eta ebakia. Izkiko parke naturala. Txoko paregabea turismo ornitologikoa, ibilaldiak eta txangoak egiteko oinez, bizikletaz eta zaldiz.

Bazenekien parke hau hasiera batean ura zela? Duela 40 eta 100 milioi urte inguru, sakonera txikiko itsasoak estaltzen zuen eremu hori, parke natural honetako arroken barruan bibalbio fosilizatuak, koralak, algak eta itsasoko beste bizitza bat egoteak egiaztatuko dizun bezala. Ornodun handien hondakin fosilizatuak ere aurkitu dira, dinosauro-arrautzak, esaterako.

Arabako hego-ekialdean dagoen Izki Parke Naturalak paisaia-aniztasun izugarria du, eta Euskal Autonomia Erkidegoko laugarren parke handiena da, Gorbeia, Aizkorri-Aratz eta Aralarren atzetik.

Izkiko Parke Naturala basoa eta arroka da funtsean. Batez ere ameztiek, baina baita pagadiek, artadiek, haltzadiek, erkameztiek, baso mistoek, urkidiek, makal dardartizko zuhaiztiek eta abarrek ere naturagune honen zati handi bat estaltzen dute. Ibai txikiek - Izki, Errota, Berron - zeharkatzen dute harana. Zenbait puntutan ura azaleratzen da, putzuak, zingirak eta zohikaztegi berriak sortuz. Hezegune horietan, anfibioen eta hegaztien fauna interesgarriaz gain - txilinporta txikia, murgil handia... -, flora baliotsua garatu da, hala nola, nenufar zuria eta landare haragijale ugari. Zeruan, basoaren gainetik hegan, arrano beltzaren, belatz handiaren, sai zuriaren eta putrearen irudi lirainak nabarmentzen dira, Izkiko gailurretako kareharrizko ebaki handietan pausatu eta hazten direnak. Behiak, behorrak eta ardiak elikatzen diren goiko aldeetako larre handiek gizakiaren presentzia erakusten dute.

Kultura-ondare zabalak haran eta mendi horien historia transmititzen du: haitzulo artifizialak, baselizak, herrixka gotortuak, tumuluak, karobiak, gazteluak, aztarna arkeologikoak... eta, biribiltzeko, Erdi Aroko Korres herria, Parkearen barruko biztanle-gune bakarra. Gastronomiak, artisautzak, jai tradizionalek, erromeriek eta Izkitik gertu dauden herrietan han-hemenka dauden landetxe abegikorrek Parke Naturalaren interesa areagotzen dute.

Izkiko Parke Naturaleko Interpretazio Zentroa Korresko kontzejuan dago, Arraia-Maeztu udalerrian, eta babestutako eremuaren mugen barruan dagoen herri bakarra da.

Helbidea: Afuera kalea z/g - 01129
Telefonoa: +34 945 410 502
E-maila: parqueizki@parques.araba.eus
Webgunea: www.izkiparkea.eus/es/

Gozatu parke naturalaz

Gunea ezagutzeko planak eta jarduerak

Hona hemen hainbat ideia gu ezagutzera etortzeko.

Birdwatching Okil ertainaren bizilekua.

Izkiko hegazti izarra okil ertaina da, eta erronka handia da, bai behatzea maite dutenentzat, bai hegaztiaren kontserbazioaren arduradunentzat, kumeak hazteko eremuetan lasaitasuna zaindu behar baitute. Izkin, okil mota ugari ikus ditzakegu.

Espezie harkaiztarrak, hala nola, sai arrea edo arrano beltza, behatzeko errazagoak direnak, aukera ona dira basoko bidexketan okilekin topo egiteko zorterik izan ez badugu.

3 ibilbide ornitologiko zirkular daude, eta horietan errazagoa izango da hegaztiak behatzea:

Izkiko amildegiak. 5 km. Ibilbide zirkular seinaleztatua da, Korresko aparkalekutik Antoñanako begiratokira eramango gaitu, Korresko amildegitik itzultzeko.
Track-a:https://es.wikiloc.com/rutas-observacion-de-aves/izki-izkiko-amildegiak-barrancos-de-izki-103722650
Ameztiaren ibilbidea. 14 km. Ibilbide zirkular seinaleztatua da, Korres herriko aparkalekutik Durruma Kanpezura eramango gaitu, amezti zabal bat zeharkatuta.
Track-a:https://es.wikiloc.com/rutas-observacion-de-aves/izki-ameztiaren-ibilbidea-travesia-del-marojal-103724225
Izkiko urmaelak. Urturitik. 6 km. Ibilbide zirkularra, SL-A 80 gisa seinaleztatua. Urturi herriko aparkalekutik abiatu eta El Espinal, El Raso, Las Rozas eta Las Huertas urmaelen ondotik igarotzen da.
Track-a:https://es.wikiloc.com/rutas-observacion-de-aves/izki-urmaelak-las-balsas-103723619

Xendazaletasuna Murgildu Europako ameztirik handienean.

15 bidezidorreko sare bati esker, ibiltariak Izkiko Parke Natural honetako paraje ederrak ezagutu ahal izango ditu, bertako flora eta fauna behatu ahal izango ditu, eta lurralde honetan bizi izan ziren eta bizi diren gizakien tradizioak eta kultura ezagutu.

El Agin eta El Cartero bidexkek zuhaitz ikaragarri eta berezietara hurbiltzen dute bisitaria: ezkiak, haginak, gaztainondoak... Horiek guztiak gizakiaren ehunka urteko historiaren lekuko dira, eta historia hori Parkean eta inguruetan dauden askotariko monumentuetan zehar ikus daiteke: haitzulo artifizialak, monolitoak, gazteluen hondakinak, zubiak, errotak, guztiak ere hainbat bidezidorri jarraituz iristeko modukoak: San Roman, Marizurieta, Bujanda, Botondela, Los Molinos, Txarabitana...

Horrela, bertako baso eta mendietan ibilita, ibai eta erreken ondoan eta harkaitzen artean, argi eta garbi ulertzen da zergatik den Izki, gaur egun, naturagune babestua. Era berean, kontserbatzea guztion betebeharra dela ulertzen laguntzen du, etorkizuneko belaunaldiek bide horiek zeharkatzen dituztenean, bertako baso ugariez eta, azken batean, balio natural guztiez gozatzen jarrai dezaten.

Ibilbideen saretik 3 proposamen egin nahi dizkizuegu:

'El cartero' xenda: Apinaniz eta Arluzea herriak lotzen ditu xendak. 5,5 km inguruko ibilbidea da, natura-ingurune honetako bistarik ederrenetakoarekin gozaraziko digu.
Track-a:https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/izki-senda-el-cartero-bidezidorra-121234282
'San Roman' xenda: Korres eta San Roman artean doa xenda hau. 4,5 km, 300 metro positiboko ibilbide linealean.
Track-a:https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/izki-senda-san-roman-bidezidorra-121234639
"Los Arrieros" xenda: Quintana eta Apinaniz herriak lotzen ditu. Ibilbide luzea, baina desnibel gutxikoa, naturan ibiltzen ohituta egon behar da egiteko.
Track-a:https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/izki-mandazainen-bidezidorra-senda-los-arrieros-121233444

Bizikleta. Izki - Arabako Mendialdea BTT zentroa Parke naturala pedal kolpez.

Parkeak BTT Euskadi zentro bat du, eremuaren bihotza inguratzen duten ibilbideak eskaintzen dituena, eta Vasco Navarro bide berdea bezalako leku interesgarrietara hurbiltzen dena.

BTT zentroa Urturiko golf zelaian dago. Ibilbide askoren abiapuntua da. Zailtasun ezberdineko 15 ibilbide ditu guztira. Bisitariak bizikletaz ezagutu dezake Arabako Mendialdearen aberastasun artistiko-kulturala, bere haran eta mendi txikiak, Erdi Aroko hiribilduak, eta harresien eta dorreen artean kontserbatzen diren herri ederrak, jauregiak eta jauretxeak, eta jatorrizko eliza eta baselizak.

Ibilbideetatik hiru aukera proposatu nahi dizkizuegu:

Vasco Navarro Bide Berdea: Oso ibilbide lasaia eta mota guztietako erabiltzaileentzat egokia. Santikurutze Kanpezutik abiatuta, beti Bide Berdeari jarraituz, Vasco-Navarro trenaren antzinako bidea, Maeztura iritsiko gara. Bide berdeak 125 km ditu, beraz, egun batzuetarako plana izan daiteke.
Track-a:https://viaverdevasconavarro.com/vias-verdes/vasco-navarro/
5 Ibilbidea - Korres-: Ibilbide honek kotarik altuena Soila gainaren ondoan du, leku pribilegiatua bista panoramikoengatik. Ibilbide laburra, 11 km eskas, baina desnibelarekin.
11 Ibilbidea -La dormida-: Ibilbide zirkular interesgarria, Ioar eta Costalera mendigunera hurbiltzen gaituena. Oso ibilbide teknikoa. 20 kilometro eta 600 metro pasako desnibela.

Urturiko Golf Zelaia/ BTT zentroaren harrera-gunea:

Helbidea: Urturiko Golf Zelaia. Arriba, z/g., Urturi (Araba)
Telefonoa: +34 945 378 262
E-maila: recepcion@izkigolf.eus
Webgunea: https://turismo.euskadi.eus/es/instalaciones-deportivas/centro-btt-izki-montana-alavesa/aa30-12375/es/

Astronomia Izarrei begira.

Nor ez da noizbait hunkitu udako gau izartsu batean Esne Bidea zerua ebakitzen ikustean?

Izkiko Parke Naturalean eta Arabako Mendialdean posible da, hainbat behatoki astronomiko baitaude, behaketa astronomikorako leku aproposak. Zortzi toki garai dira, eta zutoin adierazle bat dute. Horietako bakoitzak QR kode bat du. Eskaneatzen baduzu, behaketa-puntu bakoitzean ikus eta goza dezakezunari buruzko informazio zehatzagoa eskuratuko duzu.

Hemen duzu kokapenari buruzko informazio guztia: https://www.arabakomendialdea.eus/arabako-mendialdea/miradores-astronomicos-montana-alavesa/

Gainera, Izkiko Parke Naturalean, parketxearen ondoan, behatoki astronomiko bat dago. Izkiko behatoki astronomikoa 2017ko irailaren 30ean inauguratu zen, eta La Otra Mitad elkarteak egindako proiektua da. Arabako Foru Aldundiak, Arraia-Maeztuko Udalak eta elkarte horrek finantzatu eta kudeatzen dute. Parke Naturalak antolatzen duen jardueren urteko agendan ilargia, eguzkia, eklipseak edo pertseidak ikusteko jarduera-multzo bat dago. Ezin duzu galdu plan eder hau!

Izkiko behatoki astronomikoa

Helbidea: Izkiko Parke Naturaleko Parketxea. K/ Afuera z/g. 01129. Korres (Araba)
Telefonoa: +34 945 410 502
Webgunea: https://www.behatokizki.org/

Meatze-paisaiak eta turismo industriala Izkiko oroimen ahaztua.

Asfaltoa Arabako Mendialdean bizirik dirauen altxor erliktoa da, ingurune natural horri bizia eman nahi diona antzinako Lucia Meategia berreskuratuz, bertatik asfaltoa ateratzen jarraitzen baitu, bere tenperatura eta hezetasun baldintza naturalei esker.

XIX. mendearen erdialdetik, hainbat meategi ustiatu ziren, eskualdeko paisaia marraztuz. Duela hamarkada batzuetatik hona, meatze-ingurunea berreskuratzen hasi da, hainbat zaharberritze-ekimenen bidez. San Ildefonso herrixka zaharra nabarmentzen da, baita Lucia meategia balioan jartzea ere, gaur egun, aurrez izena emanda bisita daitekeena. Besteak beste, alderdi arkitektonikoa, historikoa, soziala, etnologikoa, paisaiaren interpretazioa eta ekoizpen-prozesu tradizionalak ditu interes-gune.

Meatze-iragan honetan murgiltzeko, hurbildu zaitez Vasco-Navarro trenbide zaharreko Bide Berdearen Interpretazio Zentrora.

Vasco-Navarroaren Bide Berdearen Interpretazio Zentroa eta Arabako Mendialdeko turismo-bulegoa

Helbidea: Estazioa kalea, 01128 Antoñana, Araba
Telefonoa: +34 945 410 577

Meatzaritzaren iragana zuzenean bizi nahi baduzu, ezin duzu Lucia Meategirako bisita gidatua galdu. Arabako Mendialdeko Kuadrillako bulegoen bidez kudeatzen da.